Eva de Valk

Apple, Google, Facebook, LinkedIn, Twitter, WhatsApp, Instagram: vrijwel alle grote techbedrijven zijn gevestigd in de vallei tussen San Francisco en San Jose, beter bekend als Silicon Valley. De afgelopen twee jaar woonde en werkte ik hier – het eerste jaar tussen jonge startups in het hippe San Francisco; het tweede jaar in Palo Alto, midden in ‘the Valley’.

Mensen van wie je dagelijks producten of diensten gebruikt, tref je in Silicon Valley in het wild. Ik woonde vlakbij Facebook-oprichter Mark Zuckerberg, zat naast Apple-CEO Tim Cook in een lunchtentje en stond in de supermarkt achter Instagram-oprichter Kevin Systrom.

Beroemdheden spotten is natuurlijk leuk, maar als je langer in een gebied woont gebeurt er meer: je krijgt de mentaliteit mee. Zo raakte ik ervan overtuigd dat het juist die mentaliteit is die Silicon Valley heeft laten uitgroeien tot het grootste innovatiecentrum ter wereld. Nederlanders met interesse in tech, innovatie en start-ups kunnen daar in de volgende opzichten van leren:

1. Koester de nerd

In Silicon Valley draait alles om technologie. Dat klinkt als een open deur, maar het is de moeite waard om er wat langer bij stil te staan. Iedereen heeft het voortdurend over apps, games of andere vormen van software. Doe-het-zelf-projecten staan hoog in aanzien. Als in je vrije tijd een drone of robot knutselt, ben je geen rare nerd, maar dient dat als een aanbeveling. Je dwingt geen respect af met een duur pak of mooie praatjes, maar door iets te maken.

Het gevolg van deze liefde voor technologie is dat techneuten hoog in aanzien staan en een dito salaris vangen. In Nederland worden techneuten nog vaak als uitvoerders gezien: de code monkeys die het vuile werk opknappen. Als je carrière wilt maken, kun je hier beter consultant worden. Verschillende Nederlandse techneuten vertelden mij dat dit voor hen een belangrijke reden was om naar Silicon Valley te verhuizen. Als Nederland net zo innovatief wil worden, of in ieder geval technisch toptalent van eigen bodem wil behouden, is het dus belangrijk om meer waardering op te brengen voor technologie en het scheppende vermogen van nerds – in aanzien en in beloning.

2. Durf te falen

In Nederland is het gebruikelijk dat je na je studie op zoek gaat naar een baan. Niet in Silicon Valley, of althans, niet per se: daar maak je vooral indruk als je een eigen bedrijf begint. Het idee is dat beginnende bedrijven flexibeler zijn en beter kunnen innoveren dan de gevestigde orde. Ook de grote bedrijven proberen daarom met man en macht de startup-cultuur te behouden. Deels is dat te verklaren door betere (lees: minder beperkende) regelgeving. Zo is de faillissementswetgeving in de VS minder rigide dan in Nederland.

Maar meer nog zit het verschil ’m in de mentaliteit. Ondernemen betekent risico’s nemen. En risico’s nemen, betekent dat het mis kan gaan. Dat gebeurt dan ook om de haverklap: veruit de meeste startups in Silicon Valley redden het niet – schattingen variëren van 75 tot 95 procent. Het verschil met Nederland is dat er niet op je wordt neergekeken als een startup mislukt: het wordt gezien als een weliswaar onaangename, maar vooral leerzame stap in het leven van een ondernemer. Die waardering voor het (soms harde) start-up-leven, inclusief fiasco’s, leidt tot een enorm aantal startups. En een enkele keer groeit een bedrijf inderdaad uit tot het formaat van Google of Facebook.

3. Pay-it-forward

Eén van de belangrijkste kenmerken van Silicon Valley is wat de pay-it-forward-cultuur wordt genoemd: iedereen is bereid om elkaar te helpen. Ook als je jong bent, uit het buitenland komt of bij een startup werkt waar nog nooit iemand van heeft gehoord, kom je gemakkelijk met anderen in contact. Op bijeenkomsten krijg je aan de lopende band visitekaartjes toegestopt en mensen zijn altijd bereid om met je mee te denken. Iedereen, ook een negentienjarige snotneus in een capuchontrui, kan uitgroeien tot een multimiljardair. Dus je kan maar beter iedereen te vriend houden.

Die cultuur is echter niet louter calculerend, het is een levenshouding. Ondernemers die het in Silicon Valley hebben gemaakt trekken zich niet terug om van hun fortuin te genieten, maar willen jonge ondernemers verder helpen met geld of advies. Dat leidt ertoe dat steeds weer nieuwe startups naar Silicon Valley trekken en het gebied zichzelf versterkt.

Nederlanders kunnen hier zeker van leren. Want hoewel wij denken dat we open-minded zijn en een weinig hiërarchische cultuur hebben, is het ongebruikelijk om mensen buiten de directe familie- of vriendenkring een gunst te verlenen. Wat zou er gebeuren als iedereen elkaar zou helpen?

4. Denk groots

Wat de meeste indruk op mij maakte, is de tomeloze ambitie in Silicon Valley. Mensen willen er niet zomaar een technologie ontwikkelen of een bedrijf oprichten, maar streven een zo groot mogelijke impact op zoveel mogelijk mensen na. In Nederland wordt bescheidenheid als een deugd beschouwd, in Silicon Valley geldt het tegenovergestelde: het kan niet gek genoeg zijn.

Piepjonge ondernemers kunnen de grootste ambities uitspreken en niemand lacht ze uit. Als je met een wild idee komt – pakjes met drones bezorgen, vlees 3D-printen, de dood verslaan – word je niet weggehoond; het is juist het moment waarop mensen enthousiast worden. Durven dromen – en vervolgens het lef en doorzettingsvermogen hebben om die dromen na te jagen – is wat Silicon Valley zo bijzonder maakt.

Uiteraard betekent dat niet dat alles in Silicon Valley perfect is. De liefde voor technologie leidt soms tot een onderwaardering voor de alfavakken. Het enthousiasme over technische mogelijkheden kan leiden tot geringe aandacht voor de eventueel minder aangename maatschappelijke en ethische consequenties. Er is in de VS nauwelijks een sociaal vangnet: ondernemers die failliet gaan, worden niet met de nek aangekeken, maar hoeven ook niet te rekenen op een uitkering. En hoewel de netwerkcultuur van Silicon Valley in theorie openstaat voor iedereen, helpt deze in de praktijk vooral blanke mannen verder – vrouwen en minderheden lopen er tegen allerlei sociale barrières op.

Maar wie langer in Silicon Valley woont, merkt dat de drang om iets nieuws te scheppen en het intense optimisme over de toekomst aanstekelijk werkt. Nederland zou er goed aan doen om iets van die cultuur over te nemen. Want Silicon Valley is het gebied waar de toekomst wordt gemaakt. Niets staat Nederlandse ondernemers in de weg om zich daarbij aan te sluiten

---

Eva de Valk (1984) werkte twee jaar als freelance journalist in Silicon Valley. Ze schreef het boek Silicon Valley. Waar de toekomst wordt gemaakt, pas verschenen bij Lebowski.