zaterdag 20 september 2014 / Parool /

Boek / Interview Het Parool

Tussen de techies

Door Anouk Vleugels

 

Journalist Eva de Valk (30) vertrok twee jaar geleden naar San Francisco. Ze is net terug in Amsterdam en haar eerste boek is verschenen: Silicon Valley. Omdat we best wat bijscholing kunnen gebruiken.


Waarom heeft u een boek geschreven over Silicon Valley?
"Vorig jaar werkte ik mee aan een driedelige serie voor DWDD University waarin Alexander Klöpping college gaf over Silicon Valley. Die serie sloeg zo goed aan dat uitgeverij Lebowski mij vroeg een boek over Silicon Valley te schrijven, wat ik heb gedaan. Ik vind het belangrijk dat we in Nederland beter begrijpen hoe Silicon Valley in elkaar zit: we gebruiken tenslotte dagelijks producten en diensten die daar tot stand zijn gekomen. Wat ik merk is dat we hier toch een beetje bang zijn voor technologie."


Legt u dat eens uit.
"In Nederland doen we vaak wat cynisch over ondernemers in Silicon Valley - alsof het per definitie mensen zijn die over onze rug veel geld willen verdienen. Terwijl idealisme altijd een grote drijfveer is geweest, en dat nog steeds is. Veel ondernemers geloven nog altijd dat technologie de mensheid op een hoger plan kan helpen."


Wat heeft u tijdens uw verblijf daar het meest verbaasd?
"Dat start-ups altijd de schijn ophouden goed georganiseerd te zijn, maar achter de schermen een chaos zijn. Ik sprak bijvoorbeeld met een jongen die werkt bij Medium, een succesvol nieuw journalistiek platform dat wereldwijd veel gebruikers heeft. Het ziet er fantastisch uit, maar hangt volgens hem van punaises en paperclips aan elkaar. Bij een start-up moet je goed kunnen improviseren."


U schrijft dat overal ter wereld kopieën van Silicon Valley ontstaan: Silicon Allee in Berlijn bijvoorbeeld, of Silicon Roundabout in Londen. Hoe reëel is een Silicon Valley in Amsterdam?
"Ondernemen in Amsterdam zal nooit helemaal hetzelfde zijn als in Silicon Valley, daarvoor zijn de verschillen te groot. Maar het gaat wel de goede kant op: in Amsterdam zijn nu meer start-ups dan toen ik twee jaar geleden vertrok. Wat we kunnen leren van Amerikanen is hun lef en positieve instelling. Daar worden nieuwe ideeën met enthousiasme ontvangen, Nederlanders zien toch vooral de beren op de weg. Daarnaast is falen in Silicon Valley geen schande, failliet gaan hoort erbij. In Nederland heeft dat nog altijd een groot stigma."

 

"Ook is het belangrijk dat de Nederlandse bedrijfscultuur verandert. In de Verenigde Staten bestaat een grote liefde voor techniek - ingenieurs staan hoog in aanzien. Hier is het nog steeds zo dat je, als je carrière wil maken, uiteindelijk belandt in een managementfunctie. Arthur van Hoff, één van de succesvolste Nederlandse ondernemers in Silicon Valley, noemde dat het belangrijkste voordeel van het werkklimaat daar. Als techneut kan hij zich blijven ontwikkelen, ook als hij opklimt."

 

Is er ook een keerzijde?
"Zeker, want hoewel er niet op je wordt neergekeken als je faalt in Silicon Valley, hoef je ook zeker van niemand hulp te verwachten. Dat is in Nederland natuurlijk een stuk beter geregeld, dankzij onze sociale voorzieningen. Ik ben ook wel geschrokken van de kloof tussen arm en rijk in San Francisco: daklozen leven daar onder mensonterende omstandigheden. En die techies lopen er gewoon voorbij. Niet dat het ze niets doet: maar zo gaat het nou eenmaal in de Verenigde Staten. Mensen weten niet beter."


De huizenprijzen stijgen enorm in San Francisco, met als gevolg dat oorspronkelijke bewoners er niet kunnen blijven wonen. Wat merkte u van de onderlinge spanning tussen de techies en gewone bewoners?

"Bijvoorbeeld dat werknemers van grote bedrijven als Google of Facebook niet meer van de daken schreeuwen dat ze daar werken. Ze zitten in een lastig parket, want inderdaad, zij duwen de armere bewoners de stad uit. Maar het is niet zo dat ze daar blij mee zijn: ze vinden het zelf ook frustrerend. De situatie zal alleen verbeteren als er fundamentele dingen veranderen en het sociale beleid wordt aangepast, maar dat zie ik niet zo snel gebeuren."

 

Eva de Valk: Silicon Valley. Waar de toekomst wordt gemaakt
Uitgeverij Lebowski, EUR17,90

 

***

Vooroordelen over Silicon Valley


Silicon Valley is glamourous
"Dat is een grote misvatting. Silicon Valley is geen mooie plek, en tenzij je binnen bent bij een bedrijf, valt er weinig te zien. Toeristen die vol verwachting langsrijden bij Facebook, komen niet verder dan de parkeerplaats."

"Daarnaast zijn mensen die er werken nogal nonchalant gekleed: de bekende hoodie boven een spijkerbroek. Wat overigens niet betekent dat het niet uitmaakt wat je draagt - die hoodie met spijkerbroek is ook een dresscode. Als je bijvoorbeeld een pak draagt word je meteen gezien als 'manager', en dus fout."


Alles wat briljant is begint in een garage
"Een mythe, al zijn er wel veel succesvolle bedrijven begonnen in een garage, denk maar aan Google en Apple. En natuurlijk is het ook een mooi idee: de ondernemer die als een soort nobele wilde een idee ontwikkelt in zijn garage, zonder hulp van anderen, dat uiteindelijk uitgroeit tot een miljoenenbedrijf. De mythe wordt daarom liefdevol in stand gehouden. Jeff Bezos, oprichter van Amazon, wilde per se een huis met een garage toen hij begon, zodat ook hij kon zeggen dat hij was begonnen in zijn garage."


Zolang je idee maar goed is, kun je een succesvolle onderneming beginnen
"Niet helemaal waar. Het klopt dat je in feite weinig nodig hebt om een bedrijf op te richten - met een laptop en internetverbinding kom je een heel eind - maar met een idee alleen kom je er niet. Timing speelt bijvoorbeeld een grote rol."

"Een bekend voorbeeld is Webvan, een bedrijf dat het mogelijk maakte online boodschappen te bestellen. Nu vinden we dat normaal, maar destijds, in 2001, was de consument er nog niet klaar voor. Dus ging Webvan, waarin enorm veel geld was geïnvesteerd, toch failliet."

"Ook is het belangrijk dat je goede mensen in dienst hebt. Paul Graham, een bekende Amerikaanse programmeur en investeerder in start-ups, vertelde me dat een goed team belangrijker is dan goed idee: een goed team is namelijk in staat een slecht idee te herkennen en aan te passen. Wanneer het idee goed is, maar het team slecht, dan wordt het sowieso niets."


Ondernemers in Silicon Valley willen vooral rijk worden
"Natuurlijk zijn er de succesverhalen, maar de meeste start-ups redden het niet en gaan failliet. Uit onderzoek is gebleken dat van bedrijven die een eerste investering hebben gehad, slechts één op de vier het haalt. En dan hebben we het nog niet eens over al die bedrijfjes die dat stadium niet eens bereiken. Dus als je voornaamste doel is om snel rijk te worden, kun je beter bankier of manager worden."


Silicon Valley is jong, blank en man
"Dat klopt, helaas. In Silicon Valley roept men graag dat iedereen er gelijke kansen heeft, maar toch zien we maar zelden dat vrouwen of andere minderheden er succesvolle ondernemingen starten. De vrouwen die er wel aan de slag gaan krijgen vaak te maken met seksuele intimidatie, en moeten opboksen tegen een hoop vooroordelen. Zelf heb ik ook gemerkt hoe scheef de verhoudingen zijn: op feestjes was ik één van de weinige vrouwen. Dat maakt de sfeer wat vreemd en ongemakkelijk."


Silicon Valley is volwassen geworden
"Nog niet helemaal, maar ze zijn er goed op weg. Grote bedrijven als Google en Facebook nemen nu meer verantwoordelijkheid voor wat ze ontwikkelen. Vroeger was het toch meer: we gaan lekker iets maken en zien wel wat de gevolgen zijn."

"Hun invloed is zo groot geworden dat ze daar niet langer mee weg kunnen komen. Niet voor niets heeft Facebook dit jaar zijn motto, move fast and break things, gewijzigd. Tegenwoordig is het: move fast with stable infrastructure."

 

***

 

[Kader] Eva de Valk

Eva de Valk heeft sinds mei 2012 vanuit San Francisco als freelance Westkustcorrespondent gewerkt voor onder meer NRC Handelsblad en De Groene Amsterdammer. Ook deed ze redactiewerk voor de driedelige Silicon Valleyserie van DWDD University. Dit onderzoek vormde de basis voor haar boek. Sinds begin september woont De Valk weer in Amsterdam.