Eva de Valk

‘DIVERSITY WINS’, staat in kapitalen op de website van Diana Matroos, presentator bij RTL Nieuws en BNR Nieuwsradio. Het is ook de titel van haar recente Ted Talk over diversiteit in de media. Matroos – Nederlandse moeder, Surinaamse vader – won dit jaar de Kleurrijke Top-100, een lijst van invloedrijke en kleurrijke Nederlanders.

Voor Stichting Democratie en Media, die diversiteit in de media wil bevorderen, sprak ik Matroos over haar visie op diversiteit in de media.

Hoe voelt het om de enige zwarte vrouw op een redactie te zijn?

“Dat is moeilijk te omschrijven; je merkt gewoon dat je anders bent. Ik was vorig jaar bij de opening van het Nationaal Ballet, waar Michaela DePrince als enige zwarte balletdanseres danste tussen witte ballerina’s. Daar kun je het mee vergelijken: je gedraagt je net als de rest, toch val je direct op.

“Het is niet zo dat ik mij niet thuis voel op de redactie van RTL Nieuws. Op enkele incidenten na ben ik nooit anders behandeld. Wel vond ik het lastig als er iets vervelends over allochtonen werd gezegd. Dan dacht ik: moet ik hier iets van vinden, als zwarte vrouw op de redactie? Dat heb ik als ongemakkelijk ervaren. Overigens zijn er in de loop der jaren een paar mensen met een andere culturele achtergrond bijgekomen, dus de enige ben ik nu gelukkig niet meer.”

Je werkt zestien jaar in de media. Heb je nieuwsredacties in die tijd zien veranderen?

“Direct toen ik begon bij RTL Nieuws heb ik het gebrek aan redacteuren met een andere culturele achtergrond aangekaart. Toen werden er gezegd: ‘Ze zijn niet te vinden’ en ‘Het moet over kwaliteit gaan’. Nu, zestien jaar later, zeggen veel hoofdredacteuren dat nog steeds. Dat is pijnlijk.

“Stop met zeggen: ze zijn er niet. Ze zijn er wél. Ik ken genoeg talentvolle mensen met een andere culturele achtergrond, maar op de een of andere manier komen zij niet op de redacties terecht. Het argument van ‘kwaliteit’ vind ik ronduit beledigend. De vraag is: hoe definieer je kwaliteit? Het lijkt erop dat de dominante meerderheid kwaliteit definieert als ‘zoals ikzelf’. Dat is geen bewuste discriminatie, wel spelen er onbewuste vooroordelen mee. Hoofdredacteuren zouden zichzelf een spiegel moeten voorhouden, moeten nagaan: hoe beoordeel ik iemand?”

Wat gebeurt er als redacties niet veranderen?

“In de eerste plaats lopen zij kennis mis. Mensen met een andere culturele achtergrond beschikken over andere kennis en contacten, waardoor zij kunnen bijdragen aan betere journalistiek. Witte redacties kunnen onderwerpen over het hoofd zien of een vertekend beeld geven van de werkelijkheid. Zo haalde NRC Handelsblad laatst meerdere onderzoeken aan waaruit blijkt dat met name moslims generaliserend worden weggezet door de Nederlandse media. Dat is een gevaarlijke ontwikkeling.

“Een ander probleem is dat witte redacties aansluiting dreigen te verliezen bij het publiek. Nieuwsredacties veranderen langzaam, de samenleving verandert snel. Als jong meisje zag ik nooit zwarte vrouwen in tijdschriften – ongeveer de enige was Patty Brard van de popgroep LUV. Meisjes van nu kunnen honderden zwarte vrouwen volgen op Instagram. Als zij niet worden bediend door traditionele media, vinden zij in een handomdraai alternatieven op internet. Voor traditionele media, die kampen met teruglopende abonnee- en kijkcijfers, kan dat een groot probleem worden.”

Je hebt diversiteit in de media in Nederland op de kaart gezet. Hoe wil je dit onderwerp verder aanpakken?

“Bij RTL komt een werkgroep die de hoofdredactie gaat adviseren over diversiteit op de redactie. Ik ga daarbij helpen. Ook bij BNR denk ik hierover mee. Ik ben nu aan het kijken wat media kunnen leren van projecten uit het bedrijfsleven om een diverser personeelsbeleid te voeren.

“Daarnaast wil ik in gesprek met lokale omroepen om te kijken of ik talenten met een andere culturele achtergrond kan helpen. Volgende week ga ik langs bij de Amsterdamse omroep Salto. Zij hebben mensen die zeggen dat ze niet verder komen, terwijl landelijke media zitten te springen om nieuw talent. Daar valt een wereld te winnen.”